تاریخ عرفان و عارفان ایرانی(کومش)

توضیحات به همت عبدالرفيع حقيقت «رفيع» گردآوري شده و انتشارات كومش آن را به چاپ رسانده است. در كتاب حاضر تعريفي از عرفان ارائه گرديده، فلسفه عرفان ايراني و جنبه هاي گوناگون آن شرح داده شده، علل پيدايش عرفان در اين سرزمين مطرح شده، مكاتب گوناگون تصوف، طرق مختلف آن و بسياري از عرفاي ايراني از زمان بايزيد بسطامي تا دوران نورعليشاه گنابادي معرفي و تشريح شده اند و به طور كلي تاريخي از عرفان در اين سرزمين پهناور ارائه شده است. گزیده ای از کتاب بسياري از بزرگان صوفيه معتقدند كه تا مدتي كه آدمي سالك بوده و در زمره مريدان است، ملزم به رعايت حدود شريعت مي باشد. اما چون به مرتبه اولياء رسيد تخطي از آن جايز است. چنين انساني به مرتبه اي رسيده بس فراتر از عوام الناس. بنابراين اگر از آنان اعمالي سرزند كه در ظاهر مخالف با دين باشد، نبايد درباره آنها شك كرد. نخستين صوفيان معتقد بودند كه ولي هرگاه از احكام دين چشم پوشيد، مي رساند كه او به مرتبه ولايت رسيده است، اما بعدها عقيده عمومي درباره اولياء و تجليل آنان به حساب دين گذاشته شد، به اين معني كه گفتند، شخصي كه مورد عنايت رباني قرار گرفته و جزء اوليا شده است، نمي تواند مرتكب امري شود كه آن معصيت است، يا دست كم، نمي توان بر طبق ظاهر اعمالش حكم كرد. پس ولي بالاتر از انتقاد بشري است. دست او چنانكه جلال الدين بلخي مي گويد، دست خداست.